تأثیر شیب بستر جاده های جنگلی بر مقدار رواناب و رسوب تولیدی (مطالعة موردی: جنگل کوهمیان ـ آزادشهر)

Authors

مصطفی مقدمی راد

احسان عبدی

محسن محسنی ساروی

حامد روحانی

باریس مجنونیان

abstract

جاده های جنگلی دسترسی به منابع جنگلی را آسان می کنند و بدون وجود آن ها نمی توان به خوبی عملیات بهره برداری، حمل و نقل، حفاظت، و اکوتوریسم را مدیریت کرد. جاده های جنگلی از مهم ترین منابع اصلی تولید رسوب در این مناطق به‏شمار می روند. امروزه، فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن از مهم ترین چالش های مدیریت این جاده هاست و به طور جدی منابع آب و خاک را تهدید می کند. بنابراین، ساخت نامناسب جاده باعث آلودگی رودخانه های جنگلی و تهدید حیات آبزیان می شود. از مهم ترین استانداردهای ساخت جاده شیب طولی جادۀ جنگلی است. تعیین ارتباط شیب جاده و مقدار رسوب تولیدی کمک مؤثری به مدیریت شبکۀ جاده برای احداث جاده های جدید جنگلی مطابق با شیب مناسب می کند. این تحقیق به منظور بررسی تأثیر شیب بستر جاده بر مقدار رواناب و رسوب تولیدی با استفاده از باران ساز در سطح پلات یک متر مربعی در قالب طرح کامل تصادفی در 3 طبقۀ شیب 3ـ6 درصد، 6ـ9 درصد، و 9ـ12 درصد و 3 تکرار انجام گرفت. سپس در هریک از طبقات شیب مقدار رواناب و رسوب طی انجام شبیه سازی باران با شدت ثابت 81 میلی‏متر بر ساعت به‏مدت 30 دقیقه اندازه گیری شد. این سه بخش طوری انتخاب شد که پارامترهای دیگر از قبیل سطح رویۀ جاده، مقدار رفت و آمد، و بارندگی ثابت باشد و فقط به تأثیر شیب بر مقدار رواناب و رسوب تولیدی پرداخته شود. نتایج نشان داد متوسط رواناب ایجاد شده در بخش 1 (شیب 3ـ6 درصد)، بخش 2 (شیب 6ـ9 درصد)، و بخش 3 (شیب 9ـ12 درصد) به ترتیب 0/21، 60/35، و 10/51 لیتر به ازای هر متر مربع و غلظت رسوب تولیدی 54/3، 11/8، و 11/12 گرم بر لیتر برآورد شد. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که تفاوت معنی داری در بین مقدار رواناب و رسوب طبقات شیب مختلف جاده وجود دارد و نتایج آزمون توکی نیز نشان داد که با افزایش شیب، مقدار رواناب و رسوب به طور معنی داری افزایش می یابد. نتایج این بررسی تأییدکنندة این است که رعایت شیب مجاز جاده های جنگلی عامل مهمی در کاهش تأثیر منفی این زیرساخت هاست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر شیب بستر جاده‌‌های جنگلی بر مقدار رواناب و رسوب تولیدی (مطالعة موردی: جنگل کوهمیان‌ـ‌آزادشهر)

جاده‌‌های جنگلی دسترسی به منابع جنگلی را آسان می‌کنند و بدون وجود آن‌ها نمی‌‌توان به‌خوبی عملیات بهره‌‌برداری، حمل‌و‌نقل، حفاظت، و اکوتوریسم را مدیریت کرد. جاده‌‌های جنگلی از مهم‌ترین منابع اصلی تولید رسوب در این مناطق به‏شمار می‌‌روند. امروزه، فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن از مهم‌ترین چالش‌‌های مدیریت این جاده‌هاست و به‌‌طور جدی منابع آب و خاک را تهدید می‌‌کند. بنابراین، ساخت نامناسب جاده ب...

full text

تأثیر مقدار ترافیک بر فرسایش سطحی جاده جنگلی (مطالعه موردی: جنگل کوهمیان- آزادشهر)

تولید رسوب از مهمترین اثرهای بعد از ساخت جاده­های جنگلی می باشد. امروزه فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن، به یکی از مهمترین معضلات زیست‌محیطی تبدیل شده است. فرایند فرسایش جاده شامل جدا شدن ذرات و حمل رسوب توسط جریان آب یا رواناب به قسمت­های پایین‌دست جاده یا ورود به سیستم­های رودخانه­ای می­باشد. بنابراین برآورد مقدار رسوب حاصل از جاده­های جنگلی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. در این مطالعه به بر...

full text

تأثیر شیب دامنۀ بالادست جادۀ جنگلی بر مقدار رواناب و هدررفت خاک (مطالعۀ موردی‌: جنگل کوهمیان- آزادشهر)

اجزای مختلف جاده‌های جنگلی و نیز دامنه‌ها از مهم‌ترین منابع تولید رواناب سطحی، رسوب و گل‌آلودگی رودخانه‌های جنگلی و هدررفت خاک به‌شمار می‌روند. امروزه فرسایش خاک و پیامدهای آن، به یکی از مهم‌ترین معضلات محیط زیستی تبدیل شده است. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر شیب دامنۀ بالادست جادۀ جنگلی بر مقدار رواناب و هدررفت خاک با استفاده از باران‌ساز در قالب طرح کامل تصادفی در چهار طبقۀ شیب کمتر از 20 در...

full text

ارزیابی قابلیت مدل وپ در تخمین تولید رسوب جاده جنگلی (مطالعه موردی: جنگل کوهمیان- آزادشهر)

جاده ­های جنگلی دارای پتانسیل انتقال رسوب به رودخانه بوده و باعث کاهش کیفیت آب و آثار منفی زیست­ محیطی بر حیات جانواران و گیاهان هستند. به­ عبارت دیگر، جاده ­های جنگلی یکی از مهم‌ ترین منابع تولید رسوب در مناطق جنگلی به­ شمار­ می­ آیند. مطالعه­ ای در جنگل کوهمیان واقع در محدوده شهرستان آزادشهر استان گلستان با هدف برآورد مقدار رسوب تولیدی جاده جنگلی در یک سطح مشخص با استفاده از مدل وپ و عملیات ص...

full text

تأثیر مقدار ترافیک بر فرسایش سطحی جاده جنگلی (مطالعه موردی: جنگل کوهمیان- آزادشهر)

تولید رسوب از مهمترین اثرهای بعد از ساخت جاده­های جنگلی می باشد. امروزه فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن، به یکی از مهمترین معضلات زیست محیطی تبدیل شده است. فرایند فرسایش جاده شامل جدا شدن ذرات و حمل رسوب توسط جریان آب یا رواناب به قسمت­های پایین دست جاده یا ورود به سیستم­های رودخانه­ای می­باشد. بنابراین برآورد مقدار رسوب حاصل از جاده­های جنگلی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. در این مطالعه به بر...

full text

اثر تراکم‌ پوشش‌گیاهی بر رواناب و هدررفت خاک فرسایش بین‌شیاری در ترانشه‌خاکبرداری جاده‌جنگلی‌ (مطالعه موردی : جنگل کوهمیان- آزادشهر)

چکیده سابقه و هدف : جاده‌های جنگلی موجب دسترسی آسان به منابع جنگلی شده و بدون وجود آنها نمی‌توان مدیریت مناسب بر عملیات بهره‌برداری ، حمل ونقل، حفاظت و اکوتوریسم اعمال نمود. از سوی دیگر جاده‌های جنگلی یکی از مهمترین منابع اصلی تولید رسوب در مناطق جنگلی به‌شمار می‌روند. امروزه فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن، یکی از مهم‌ترین چالش های مدیریت جاده‌ها به شمار رفته و به طور جدی منابع آب و خاک را ته...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
نشریه جنگل و فرآورده های چوب

Publisher: دانشکده منابع طبیعی

ISSN 5052-2008

volume 66

issue 4 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023